Fıtık Nedir?
Fıtık, omurgada bulunan disklerin yerinden kayması veya hasar görmesi sonucunda sinir köklerine baskı yapmasıyla oluşan bir rahatsızlıktır. Omurlar arasında bulunan bu diskler, omurganın hareket kabiliyetini sağlamak ve darbelere karşı koruma görevi görmek için jel benzeri bir yapıya sahiptir. Diskin dış katmanı zayıfladığında ya da yırtıldığında, içteki jel dışarı çıkar ve sinir üzerinde baskıya yol açar. Bu durum, ağrı, uyuşma ve kas güçsüzlüğü gibi belirtilerle kendini gösterir.
Fıtık, en sık bel (bel fıtığı) ve boyun (boyun fıtığı) bölgelerinde görülür. Tedaviye zamanında başlanmadığı takdirde sinir hasarı ve hareket kısıtlılığı gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir.
Fıtık Tedavisinde Hangi Yöntemler Kullanılır?
Fıtık tedavisi, rahatsızlığın ciddiyetine ve belirtilerin şiddetine bağlı olarak cerrahi ve cerrahi olmayan yöntemlerle gerçekleştirilir. Amaç, ağrıyı hafifletmek, sinir üzerindeki baskıyı azaltmak ve hastanın yaşam kalitesini artırmaktır.
1. Konservatif (Cerrahi Olmayan) Tedavi Yöntemleri
Cerrahi olmayan tedaviler genellikle hafif ve orta dereceli vakalarda uygulanır. Bu yöntemler şunlardır:
- Fizik Tedavi ve Egzersiz:
Omurga kaslarını güçlendiren ve esnekliği artıran egzersizler fıtığın iyileşmesine katkıda bulunabilir. Uzman fizyoterapistler tarafından hazırlanan programlar, ağrıyı azaltmak ve hareket kabiliyetini artırmak amacıyla uygulanır. - Ağrı Kesici ve Anti-inflamatuar İlaçlar:
Ağrıyı hafifletmek ve iltihaplanmayı azaltmak için ağrı kesiciler (NSAID’ler) ve kas gevşeticiler reçete edilebilir. Bu ilaçlar genellikle kısa süreli kullanım için uygundur. - Bölgesel Enjeksiyonlar:
Sinir köküne veya fıtık bölgesine kortikosteroid enjeksiyonu yapılabilir. Bu yöntem, sinir üzerindeki baskıyı ve iltihabı azaltarak ağrının geçici olarak hafiflemesini sağlar. - Dinlenme:
Belirli bir süre dinlenmek, omurganın üzerindeki yükü azaltabilir. Ancak uzun süre hareketsiz kalmak kas zayıflığına neden olabileceğinden dikkatli olunmalıdır. - Ergonomik Düzenlemeler:
Günlük yaşamda omurgayı destekleyen oturma, yatma ve çalışma pozisyonlarına dikkat edilmesi fıtığın ilerlemesini önleyebilir.
2. Cerrahi Tedavi Yöntemleri
Konservatif tedavilerin yetersiz kaldığı, sinir hasarı riski taşıyan veya şiddetli ağrıların devam ettiği durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahi yöntemler şunlardır:
- Diskektomi:
Fıtıklaşmış diskin bir kısmının veya tamamının çıkarıldığı bir ameliyat yöntemidir. Amaç, sinir üzerindeki baskıyı ortadan kaldırmaktır. Diskektomi, genellikle hızlı iyileşme sağlayan etkili bir yöntemdir. - Mikrocerrahi (Mikro Diskektomi):
Küçük bir kesi ile yapılan ve mikroskop yardımıyla gerçekleştirilen minimal invaziv bir cerrahi tekniktir. Daha az doku hasarı ve daha kısa iyileşme süresi sağlar. - Laminektomi:
Omuriliğin geçtiği kanalın daralması (spinal stenoz) durumunda uygulanan bir yöntemdir. Omurun bir kısmı alınarak sinirlerin üzerindeki baskı azaltılır. - Disk Protezi (Yapay Disk):
Fıtık nedeniyle hasar gören diskin yerine yapay bir disk yerleştirilir. Bu yöntem, hareket kabiliyetini koruyarak daha doğal bir omurga işlevi sağlar. - Füzyon (Omurga Birleştirme) Ameliyatı:
Omurgada aşırı hareketlilik veya deformasyon durumlarında uygulanan bu yöntemde, iki veya daha fazla omur birbirine kaynaştırılır. Stabiliteyi sağlamak amacıyla yapılır.
Fıtık Tedavisinde İyileşme Süreci
Tedavi sonrası iyileşme süresi, uygulanan yönteme ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Cerrahi olmayan tedavilerde birkaç hafta içinde belirtilerde azalma görülmesi beklenir. Cerrahi müdahale sonrası ise birkaç ay boyunca fizik tedavi ve rehabilitasyon programları uygulanabilir. Hastanın düzenli egzersiz yapması, doğru duruş alışkanlıklarını benimsemesi ve doktor kontrollerine devam etmesi önemlidir.
Fıtıktan Korunma Yolları
Fıtık riskini azaltmak için sağlıklı yaşam alışkanlıklarına dikkat etmek gereklidir. İşte bazı önlemler:
- Doğru duruş: Otururken, ayakta dururken ve ağır yük kaldırırken omurga pozisyonuna dikkat edin.
- Düzenli egzersiz: Omurgayı destekleyen kasları güçlendirmek için düzenli egzersiz yapın.
- Ağır yüklerden kaçının: Ani ve kontrolsüz hareketlerden kaçınarak omurgayı zorlamamaya özen gösterin.
- Fazla kilodan kurtulun: Fazla kilo, omurgaya aşırı yük bindirerek fıtık riskini artırabilir.
- Esneme hareketleri: Esnekliği artıran egzersizler yaparak omurganızı destekleyin.
Fıtık rahatsızlıkları erken teşhis ve tedavi ile kontrol altına alınabilir. Dr. Öğr. Üyesi Turgut Kuytu, modern cerrahi ve cerrahi olmayan yöntemlerle hastalarına sağlıklı bir omurga ve ağrısız bir yaşam sunmayı hedeflemektedir.
