Omurga Eğrilikleri (Skolyoz) Nedir?
Skolyoz, omurganın yana doğru eğrilmesi ile karakterize edilen bir omurga rahatsızlığıdır. Sağlıklı bir omurga arkadan bakıldığında düz bir hat şeklinde görünmelidir. Ancak skolyoz durumunda omurga, “C” veya “S” şeklinde anormal bir eğrilik gösterir. Bu durum omurganın yapısını bozarak vücut dengesini ve duruşunu olumsuz etkileyebilir.
Skolyoz, farklı yaş gruplarında görülebilir ve çocukluk döneminde büyüme sırasında daha belirgin hale gelebilir. Erken teşhis edilmediğinde skolyoz, ilerleyerek ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Skolyozun Belirtileri Nelerdir?
Skolyoz belirtileri, eğriliğin derecesine ve omurganın hangi bölümünde olduğuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Yaygın belirtiler şunlardır:
- Omuz ve kalça asimetrisi: Bir omuzun diğerinden daha yüksek olması veya bir kalçanın daha belirgin durması.
- Bel bölgesinde eğrilik: Eğrilik nedeniyle belde dengesizlik ve eğilme görülebilir.
- Sırt veya bel ağrısı: Özellikle ileri seviyedeki skolyoz vakalarında ağrı ortaya çıkabilir.
- Duruş bozukluğu: Vücudun bir tarafı diğerine göre daha yüksek ya da alçak görünebilir.
- Nefes darlığı: Şiddetli skolyoz vakalarında akciğer kapasitesinin azalması nedeniyle solunum problemleri oluşabilir.
Bazı hastalarda skolyoz hafif belirtilerle seyredebilir ve yalnızca bir muayene veya görüntüleme testi sırasında fark edilebilir.
Skolyozun Nedenleri
Skolyoz, farklı nedenlere bağlı olarak gelişebilir. Skolyoz türleri ve nedenleri şu şekildedir:
- İdiyopatik Skolyoz: En yaygın skolyoz türüdür ve nedeni tam olarak bilinmemektedir. Genellikle ergenlik döneminde görülür.
- Konjenital Skolyoz: Doğuştan gelen bir yapısal anormallikten kaynaklanır. Omurga gelişiminde bozukluklar bu tür skolyoza yol açabilir.
- Nöromusküler Skolyoz: Kas ve sinir hastalıkları, örneğin serebral palsi veya kas distrofisi gibi durumlar nedeniyle oluşur.
- Dejeneratif Skolyoz: İleri yaşlarda omurga yapılarındaki yıpranma ve dejenerasyon sonucu ortaya çıkar.
Her ne kadar bazı durumlarda skolyozun nedeni belirlenemese de, genetik yatkınlık skolyoz riskini artırabilir.
Skolyozun Tanısı Nasıl Konur?
Skolyozun tanısı, fiziksel muayene ve görüntüleme testleri ile konur. Tanı sürecinde kullanılan yöntemler şunlardır:
- Fiziksel muayene: Doktor, hastanın duruşunu, omurga eğriliğini ve asimetrik görünümü değerlendirir.
- Radyografi (X-ray): Omurganın eğrilik derecesini ölçmek için kullanılır. Eğriliğin derecesi Cobb açısı ile belirlenir.
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Omurga yapısının daha ayrıntılı incelenmesi gereken durumlarda kullanılır.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT): Omurga yapısındaki karmaşık bozuklukları belirlemek için uygulanabilir.
Skolyoz Tedavi Yöntemleri
Skolyoz tedavisi, eğriliğin şiddetine, yaşa ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak planlanır. Tedavi yöntemleri şunlardır:
1. Gözlem:
Eğriliğin derecesi hafifse ve ilerleme riski düşükse, doktor düzenli aralıklarla hastayı takip eder. Büyüme çağında olan çocuklarda eğrilik ilerleyebilir, bu nedenle gözlem önemlidir.
2. Korse Tedavisi:
Orta dereceli skolyoz vakalarında eğriliğin ilerlemesini önlemek amacıyla korse tedavisi uygulanabilir. Korse, omurganın düzgün pozisyonda kalmasını sağlar ancak mevcut eğriliği düzeltmez.
3. Fizik Tedavi:
Kasları güçlendirmek, esnekliği artırmak ve duruşu düzeltmek için fizik tedavi ve egzersizler uygulanır. Bu yöntem, skolyoza bağlı ağrıları azaltabilir.
4. Cerrahi Tedavi:
Şiddetli skolyoz vakalarında cerrahi müdahale gerekebilir. Omurga füzyonu (birleştirme) adı verilen cerrahi yöntemle omurlar sabitlenir ve eğrilik düzeltilir. Cerrahi müdahale, eğriliğin ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği durumlarda tercih edilir.
Skolyozdan Korunma Yolları
Skolyozun bazı türlerini önlemek mümkün olmasa da omurga sağlığını koruyarak riskleri azaltabilirsiniz. Omurga sağlığı için şu önlemleri alabilirsiniz:
- Duruşunuzu düzeltin: Otururken ve ayakta dururken omurganızı dik tutun.
- Düzenli egzersiz yapın: Omurgayı destekleyen kasları güçlendiren egzersizler skolyoz riskini azaltabilir.
- Erken teşhis için kontroller yaptırın: Özellikle çocuklarda, büyüme döneminde omurga kontrolleri yaptırmak önemlidir.
- Ağır yüklerden kaçının: Omurganızı zorlayacak aşırı ağırlıklardan uzak durun.
Skolyoz belirtileri fark edildiğinde, vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmak erken teşhis ve tedavi şansını artırır. Dr. Öğr. Üyesi Turgut Kuytu, skolyoz ve diğer omurga rahatsızlıklarında modern tedavi yöntemleriyle hastalarına destek sağlamaktadır.
